පාඩම් මාලාව 2: ඉලෙක්ට්‍රොනික විද්‍යාවේ මූලිකාංග

Arduino සමඟ වැඩ කිරීමට පෙර, ඉලෙක්ට්‍රොනික පරිපථ (circuits) සම්බන්ධ මූලික සංකල්ප තේරුම් ගැනීම ඉතා වැදගත්. මෙම පාඩමෙන් වෝල්ටීයතාව, ධාරාව, ප්‍රතිරෝධය සහ breadboard එකක් භාවිතා කරන ආකාරය ගැන ඉගෙන ගනිමු.

පාඩමේ අන්තර්ගතය

සරලව කිවහොත්, මේවා ජල නල පද්ධතියකට සමාන කළ හැකියි.
  • වෝල්ටීයතාව (Voltage - V): මෙය ජල පීඩනය වැනිය. විද්‍යුත් ආරෝපණ තල්ලු කරන බලයයි. මෙය Volts (V) වලින් මනිනු ලැබේ. Arduino බෝඩ් එක සාමාන්‍යයෙන් 5V මත ක්‍රියා කරයි.
  • ධාරාව (Current - I): මෙය නලයක් හරහා ගලා යන ජල ප්‍රවාහය වැනිය. විද්‍යුත් ආරෝපණ ගලායාමයි. මෙය Amperes (A) වලින් මනිනු ලැබේ.
  • ප්‍රතිරෝධය (Resistance - R): මෙය නලයේ පටු වීමක් වැනිය. ධාරාව ගලායාමට දක්වන බාධාවයි. මෙය Ohms ($\Omega$) වලින් මනිනු ලැබේ.
මෙම තුන අතර සම්බන්ධය ඕම්ගේ නියමය (Ohm's Law) මගින් පෙන්වයි: $V = I \times R$.

Breadboard යනු ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග පාස්සන්නේ (soldering) නැතිව තාවකාලිකව සම්බන්ධ කර පරිපථ සෑදීමට භාවිතා කරන පුවරුවකි.
  • შიდა සම්බන්ධතා (Internal Connections): breadboard එකේ ඇතුලත තීරු (columns) සහ පේළි (rows) එකිනෙකට සම්බන්ධ කර ඇත. සාමාන්‍යයෙන් මැද ඇති තීරු සිරස්වද, දෙපස ඇති power rails තිරස්වද සම්බන්ධ වේ.
  • Jumper Wires: breadboard එකේ ඇති උපාංග සහ Arduino බෝඩ් එක අතර සම්බන්ධතා ඇති කිරීමට jumper wires භාවිතා කරයි.

මේවා Arduino ව්‍යාපෘති වලදී බහුලවම භාවිතා වන මූලික උපාංග වේ.
  • LED (Light Emitting Diode): විදුලිය සැපයූ විට ආලෝකය විහිදුවන උපාංගයකි. ഇതിന് දිග කකුල (Anode, +) සහ කොට කකුල (Cathode, -) ලෙස අග්‍ර දෙකක් ඇත. அதிகப்படியான ධාරාවෙන් ආරක්ෂා කිරීමට ሁልጊዜ ප්‍රතිරෝධකයක් (resistor) සමඟ සම්බන්ධ කළ යුතුය.
  • ප්‍රතිරෝධක (Resistor): පරිපථයක ධාරාව සීමා කිරීමට භාවිතා කරයි. එහි අගය වර්ණ කේත (color codes) මගින් හඳුනාගත හැක.
  • Push Button: පරිපථයක් සම්පූර්ණ කිරීමට හෝ බිඳ දැමීමට (close/open a circuit) භාවිතා කරන සරල ස්විචයකි.

Arduino බෝඩ් එකට සහ පරිපථයට බලය සැපයීමට ක්‍රම කිහිපයක් ඇත.
  • USB Cable: පරිගණකයට සම්බන්ධ කළ විට, කේත upload කිරීමට මෙන්ම 5V බල සැපයුමක් ලබා දීමටද මෙය භාවිතා කළ හැක.
  • Battery: 9V බැටරියක් වැනි බාහිර බල සැපයුමක් Arduino බෝඩ් එකේ barrel jack එකට සම්බන්ධ කළ හැක.
  • AC Adapter: බිත්ති සොකට් එකකින් බලය ලබාගැනීමට 7-12V AC-to-DC ඇඩැප්ටරයක් භාවිතා කළ හැක.

ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග සමඟ වැඩ කිරීමේදී ආරක්ෂාව ඉතා වැදගත් වේ.
  • Arduino භාවිතා කරන වෝල්ටීයතාව (5V) අඩු නිසා විදුලි සැර වැදීමේ අවධානමක් නැති තරම්ය.
  • උපාංග වැරදියට සම්බන්ධ කිරීමෙන් (e.g., + සහ - මාරු කිරීම) ඒවාට හානි සිදුවිය හැක. පරිපථයට බලය සැපයීමට පෙර සම්බන්ධතා දෙපාරක් පරීක්ෂා කරන්න.
  • LED වැනි උපාංග නිසි ප්‍රතිරෝධකයක් නොමැතිව සම්බන්ධ නොකරන්න. එසේ කළහොත් ඒවා පිලිස්සී යා හැක.
  • පරිපථයේ වෙනස්කම් සිදු කිරීමට පෙර සෑම විටම බල සැපයුම විසන්ධි කරන්න.
← පෙර පාඩම: Arduino හැඳින්වීම ඊළඟ පාඩම: Programming මුල් පියවර →