1 වන කොටස: මූලික සැකසුම් සහ හැඳින්වීම

මෙම කොටස මගින් Django project එකක් ආරම්භ කිරීමට අවශ්‍ය සියලුම මූලික කරුණු ආවරණය කරයි.

Django යනු Python භාෂාවෙන් ලියන ලද, ඉතා ප්‍රබල සහ ජනප්‍රිය web framework එකකි. සරලවම කිවහොත්, වෙබ් අඩවි සහ වෙබ් යෙදුම් (web applications) වේගවත්ව සහ පහසුවෙන් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය මෙවලම් සහ නීති රීති මාලාවක් Django මගින් සපයයි.

  • "Don't Repeat Yourself" (DRY) මූලධර්මය: එකම කේතය නැවත නැවත ලිවීමෙන් වැළකීමට Django අපට උදව් කරයි.
  • "Batteries-included" දර්ශනය: පරිශීලක ගිණුම්, admin panel, forms වැනි වෙබ් යෙදුමකට අවශ්‍ය බොහෝ දේවල් Django තුළම සූදානම් කර ඇත. මේ නිසා අපට ඒවා මුල සිට නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය නැත.
  • ආරක්ෂාව (Security): SQL injection, cross-site scripting (XSS) වැනි සුලභ security ගැටළු වලින් යෙදුම ආරක්ෂා කරගැනීමට අවශ්‍ය පහසුකම් Django තුළම අන්තර්ගත වේ.

Project එකක් ආරම්භ කිරීමට පෙර, ඒ සඳහාම වෙන්වූ "Virtual Environment" එකක් සකස් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

හේතුව: ඔබ පරිගණකයේ විවිධ Python project කිහිපයක් කරන විට, එක් project එකකට අවශ්‍ය වන මෘදුකාංග (උදා: Django 4.0) තවත් project එකකට අවශ්‍ය මෘදුකාංග (උදා: Django 5.0) සමඟ ගැටෙන්නට පුළුවන. Virtual Environment එකක් මගින් ඔබගේ Pizza project එකට අවශ්‍ය සියලු දේ වෙනම හුදකලා (isolated) පරිසරයක තබා ගනී.
ක්‍රියාවලිය:
  1. ඔබේ project එක සඳහා ෆෝල්ඩරයක් සාදාගන්න.
  2. Command Prompt (CMD) හෝ Terminal එක open කර එම ෆෝල්ඩරය වෙත යන්න.
  3. පහත command එක run කරන්න. (මෙහි venv යනු ඔබ කැමති නමකි) 
    python -m venv venv
  4. එය activate (සක්‍රීය) කරගන්න:

    Windows:

    venv\Scripts\activate

    macOS/Linux:

    source venv/bin/activate

    (Activate වූ පසු, command line එකේ මුලින් (venv) ලෙස පෙන්වනු ඇත.)

දැන් ඔබගේ virtual environment එක සක්‍රීයව ඇති නිසා, අපට Django ස්ථාපනය (install) කළ හැක.

ක්‍රියාවලිය:

සක්‍රීය කරගත් terminal එකේ පහත command එක run කරන්න.

pip install django

pip යනු Python සඳහා වන package manager එකයි. මෙමගින් Django framework එක ඔබගේ virtual environment එකට download කර ස්ථාපනය කරනු ඇත.

Project එක නිර්මාණය කිරීම:

Django project එකක් යනු සම්පූර්ණ වෙබ් යෙදුමේ සැකසුම් (configurations) සහ apps අඩංගු වන මූලික බහලුමයි.

django-admin startproject pizzaproject .

මෙහි pizzaproject යනු project එකේ නමයි. අවසානයේ ඇති තිත (.) මගින් දැනට සිටින ෆෝල්ඩරය තුළම project එක සෑදීමට උපදෙස් දෙයි.

App එක නිර්මාණය කිරීම:

Django project එකක් apps කිහිපයක එකතුවක් ලෙස සෑදිය හැක. App එකක් යනු යම් නිශ්චිත කාර්යයක් කරන කොටසකි (උදා: ඇණවුම් සඳහා orders app, බ්ලොග් එකක් සඳහා blog app).

python manage.py startapp orders

මෙමගින් orders නමින් නව app එකක් නිර්මාණය වේ.

ඉහත පියවර වලින් පසු, ඔබගේ ෆෝල්ඩරයේ ඇති ප්‍රධාන ගොනු සහ ෆෝල්ඩර මෙසේය:

  • manage.py: Django project එක සමඟ කටයුතු කිරීමට භාවිතා කරන ප්‍රධාන command-line මෙවලම. (උදා: server එක run කිරීමට, database එක migrate කිරීමට).
  • pizzaproject/: මෙය project configuration ෆෝල්ඩරයයි.
    • settings.py: Database, installed apps, static files වැනි සියලුම project settings අඩංගු වේ.
    • urls.py: වෙබ් අඩවියේ ප්‍රධාන URL මාර්ග (routes) අර්ථ දක්වන්නේ මෙහිය.
  • orders/: මෙය ඔබ දැන් නිර්මාණය කළ app එකයි.
    • models.py: Database tables (දත්ත සමුදා වගු) නිර්වචනය කරන්නේ මෙහිය.
    • views.py: පරිශීලක ඉල්ලීම් (requests) හසුරුවා, ප්‍රතිචාර (responses) දක්වන logic එක ලියන්නේ මෙහිය.
    • admin.py: ඔබගේ models, Django admin panel එකේ පෙන්වන ආකාරය සකසන්නේ මෙහිය.
    • apps.py: App එකට අදාළ configuration ගොනුව.
  • venv/: ඔබගේ virtual environment එකට අදාළ ෆෝල්ඩරය.